ҲАКИМ ТЕРМИЗИЙНИНГ “МАҚОСИД АШ-ШАРИА”ГА ОИД ҚАРАШЛАРИ
PDF | YUKLASH (8.17 mb)
Maqola mualliflari
Усмонов Иброҳим
Абу Райхон Беруний номидаги Шарқшунослик институти
dotsent
xxx
usmanov@yahoo.com
Maqola haqida
Maqolaning asl tili : Uzbek
1 - Til:
Uzbek
Maqola nomi
ҲАКИМ ТЕРМИЗИЙНИНГ “МАҚОСИД АШ-ШАРИА”ГА ОИД ҚАРАШЛАРИ
Maqola annotatsiyasi
Мақолада “мақосид аш-шариа” – шариат мақсадлари илмининг шаклланиш ва ривожланиш босқичлари муҳокама қилинади. Шунингдек, мовароуннаҳрлик машҳур суфий Ҳаким Термизийнинг шариат мақсадлари илмининг асосларини шакллантиришдаги хизмати таҳлил қилинади. Олимнинг “Исбот ал-илал”, “ас-Солат ва мақосидуҳа”, “ал-Ҳаж ва асроруҳу” асарлари мақосид аш-шариага доир илк назарий ва амалий аҳамиятга эга қўлланма бўлган эди. Маълумки, шариат мақсадларининг дастлабки кўринишлари Пайғамбар алайҳиссалом ва саҳобийлар давридан бошлаб намоён бўла бошлаган эди. Улардан кейин тобеийлар, мазҳаббошилар фаолияти мазкур илм ҳақида тизимли қарашлар пайдо бўлиши учун қулай шарт-шароит яралишига хизмат қилди. Умавийлар давридан бошлаб мазҳаблар доирасида ҳуқуқшуносликка оид кўплаб асарлар яратилди: ҳанафийлар “қиёс” ва “истиҳсон” масаласида, моликийлар “масолиҳ мурсала”, “амал аҳли Мадина”, ҳанбалийлар “саҳобий сўзи ва раъйининг ҳужжат экани” каби усулий қоидаларни муҳокама қилаётган эдилар. Айнан учинчи ва тўртинчи ҳижрий асрларда шариат ҳикмати, унинг мақсадлари ҳақида назарий мулоҳазалар юритилиб, усулий китобларда шариат инсонлар манфаати риояси учун юборилгани борасида сўз бораётган эди. Мақола муаллифи Ҳаким Термизийнинг шариат мақсадлари ҳақидаги дастлабки қарашлари, айнан шу сўзнинг ҳосилаларини ўз асарларида ишлатиши кейинги муаллифлар учун бу мавзуда фаолият олиб боришлари учун таянч-асос бўлганини ёритиб берган. Шу билан бирга, шариат мақсадларига оид фикрлар Имомул Ҳарамайн Жувайний (1028–1085) давридан бошлаб тизимли шаклга келгани кўрсатиб берилган. Мақолада Ҳаким Термизий ўзига хос фиқҳий қарашлари билан ислом ҳуқуқшунослигида муҳим янгиланишларни бошлаб бергани хулоса қилинган.
2 - Til:
English
Maqola nomi
HAKIM TIRMIDHI’S VIEWS ON “MAQASID ASH-SHARIA”
Kalit so'zlar
#maqasid #ash-sharia #illat #(reason) #irfan #zaruriyat #hajiyat #tahsiniyat #ijtihad #madhhab.
Maqola annotatsiyasi
The article discusses the stages of formation and development of the science of “Maqasid ashsharia” – the goals of Sharia. Also, the service of Hakim Tirmidhi, a famous Sufi from Mawarannahr, in forming the foundations of this science is analyzed. The scholar’s works such as “Isbat al-Ilal”, “as-Salah wa maqasiduha”, and “al-Hajj wa asraruhu” were the first theoretical and practical guides on Maqasid al-sharia. It is known that the first manifestations of the purposes of the Sharia began to appear from the time of the Prophet and his Companions. After them, the activities of followers and madhab imams served to create favorable conditions for the emergence of systematic views on this science. From the time of the Umayyads, many jurisprudential works were written within the framework of the madhabs: the Hanafis were discussing the issue of “Qiyas” and “Istihsan”, the Malikis were discussing the procedural rules such as “al-Masalih al-mursala”, “Amal Ahl al-Madinah”, the Hanbalis were discussing “whether the word and opinion of the Companions is a document”. It was in the third and fourth Hijri centuries that theoretical discussions were held about the wisdom of Sharia and its goals. In the books of Usul, it was mentioned that the Sharia was sent for the benefit of people. The article highlights that Hakim Tirmidhi's initial views on the goals of Sharia, and the use of the derivatives of this word in his works were the basis for subsequent authors to work on this topic. At the same time, it is shown that the ideas regarding the goals of the Shari’ah took a systematic form from the time of Imam al-Haramayn Juwaini (1028–1085). The article concludes that Hakim Tirmidhi initiated important innovations in Islamic law with his unique jurisprudential views.
3 - Til:
Rus
Maqola nomi
ВЗГЯДЫ ХАКИМА ТЕРМЕЗИ НА “МАКАСИД АШ-ШАРИАТ”
Kalit so'zlar
#макасид #аш-шариат #иллат #ирфан #Необходимость #потребность #тахсинийот #иджтихад
Maqola annotatsiyasi
.png)
